عقلانیت، اسمی با معنای فراموش شده

دلنوشته های عقلانیِ یک عاشق

۷ مطلب با موضوع «تاریخی» ثبت شده است

برداشتی از کتاب چرا ملت ها شکست می‌خورند

«چرا ملت ها شکست می‌خورند» توسط بسیاری از چهره های معروف تحسین شده است که در اول کتاب آمده. پس یکی از چیزهایی که این کتاب را متمایز میکند مرجع بودن آن برای مکتب خاصی از نگاه به توسعه اقتصادی است.

 

نویسنده دفاعی تمام قد و مفصل از نظریه ای می‌کند که نهادهای سیاسی و اقتصادی را علت نیک‌بختی یا بدبختی اقتصادی ملت ها میداند. نهادها نه به عنوان علت ریشه ای، بلکه به عنوان علت تعیین کننده توسعه پایدار اقتصادی معرفی شده اند. یعنی اگر زنجیره علل منجر به توسعه پایدار را دنبال کنیم، اولین جایی که می‌توانیم متوقف شویم و با آن علت توسعه پایدار در ملل سیصد سال اخیر را توجیه کنیم، نهادها هستند. نه توسعه پایداری یافت میشود که بدون نهادهای به اصطلاح «فراگیر» اتفاق افتاده باشد، و نه ملتی با نهاد های فراگیر یافت میشود که توسعه پایدار را تجربه نکرده باشد.

 

منظور از نهاد فراگیر نهادی است که به طیف گسترده ای از افراد جامعه اجازه ورود و تأثیرگذاری می‌دهد. 

 

نویسنده رکن دیگری را نیز برای توسعه پایدار قائل است و آن وجود یک حاکمیت دارای حداقل تمرکز سیاسی است که بتواند نظم و حقوق مالکیت را تضمین کند.

 

در مقابل نهادهای فراگیر، نهادهای استثماری بیان می‌شوند که برای بهره‌مندی عده محدودی سازماندهی شده اند. همچنین تعامل بین نهادهای سیاسی و اقتصادی از نظر نویسنده تقویت کننده است، یعنی نهاد های استثماری سیاسی به نفع استثماری شدن نهادهای اقتصادی عمل میکنند و برعکس. این تعامل تقویت کننده بین نهادهای اقتصادی و سیاسی فراگیر هم وجود دارد.

 

موضوع دیگری که خاطرنشان می‌شود مسیر غیر قطعی تاریخ است، یعنی در صورت رقم خوردن حداقل تمرکز سیاسی و نهاد های فراگیر، توسعه پایدار رخ می‌دهد، ولی این که این علل رخ دهند زاییده عدم قطعیت ها و اتفاقات مقطعی تاریخی است. مثلا نقش طاعون در شکستن نظام فئودالی انگلیس مورد تاکید نویسنده است که چیز قابل کنترل یا پیش‌بینی نبوده است. یا توانمند بودن عمده مردم برای شروع ایجاد نهاد های فراگیر ضروری است.

 

نویسنده بسیار مفصل صحبت میکند و با بازگشت های مکرر به مفاهیم سعی در تعمیق مفاهیم با مثال های بعضا تکراری و حوصله سر بر را دارد.

 

در پایان نویسنده سعی می‌کند توصیه هایی برای پیشرفت ملل و پیش‌بینی هایی از آینده ملل ارایه دهد که می‌تواند به خوبی مورد آزمون تاریخ واقع شود.

۲۰ مهر ۰۰ ، ۰۴:۰۳ ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
alto stratous

پازل خصوصی‌سازی

سلام، برخی از اخبار را می‌شنویم و از کنار آن‌ها می‌گذریم و غبار فراموشی بر آن‌ها می‌نشیند. خوشبختانه به لطف انفجار اطلاعات جلوی انتشار اطلاعات را نمی‌توان گرفت و تنها می‌توان با خبرهای متعدد آن‌ها را به کناری کشاند. در این زمینه می‌توانید به صحبت‌هایی از نوام چامسکی رجوع کنید. در این صحبت‌ها آقای چامسکی در پاسخ به این سوال که چرا مردم خاورمیانه نسبت به آمریکا نفرت دارند می‌گوید پاسخ این سوال سال‌ها قبل توسط اندیش‌کده‌های آمریکایی داده شده‌است. می‌گوید سوالات شما همه قبلا پاسخ داده شده‌است. می‌گوید پاسخ آن است که طبق تحقیقات سال‌ها پیش مردم خاور میانه از غرب متنفرند چون فکر می‌کنند که منابعشان توسط غربیان غارت شده‌است و پاسخ اندیشکده‌ها نسبت به این موضوع آن است که این یک واقعیت است. غرب نمی‌تواند واقعیت غارت منابع خاور میانه را بپوشاند.

در صحبت‌های چامسکی در یک قاب دو طرف یک سکه را می‌بینید. یکی این که واقعیت غارت خاور میانه قابل پنهان‌سازی نبوده است و از طرف دیگر این‌که چطور تحقیقات رسمی اندیشکده‌ای در آمریکا که به صورت عمومی منتشر می‌شود در انفجار اخبار به گوشه‌ای می‌رود و دیده نمی‌شود.

در این مقاله واقعیت‌هایی را که به صورت عمومی مطرح هستند مانند پازلی کنار هم خواهم آورد تا واقعیت غیر قابل پنهان‌سازی‌ای در مورد خصوصی‌سازی را بهتر ببینیم.

ادامه مطلب...
۱۴ فروردين ۹۹ ، ۰۲:۰۹ ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
alto stratous

مشروطه، جمهوری اسلامی، ؟

ما نباید کورعمل کنیم. نباید پتانسیل‌های اجتماعی به تجمع‌های بی‌هدف و برای تخلیه‌ی هیجان ختم شود. باید پتانسیل‌های اجتماعی در جهت درست اصلاح موارد مورد نیاز استفاده شود. مردمی که هیجان دارند هستند که می‌توانند برای اصلاح ساختارها هزینه بدهند. در شرایط عادی مردم ریسک دادن هزینه برای تغییر ساختارها را نمی‌دهند به به نظر می‌رسد در شرایطی مثل شرایط کنونی که پتانسیل اجتماعی در ایران به حد بسیار بالایی رسیده است باید این پتانسیل‌ها به سمت اصلاح مواردی هدایت شود که بیشترین پیشرفت را حاصل می‌کند.

در ادامه‌ی این مطلب برخی از مواردی که شاید خوب باشد آن‌ها اصلاح شوند را بیان می‌کنم.

ادامه مطلب...
۲۱ دی ۹۸ ، ۲۲:۱۴ ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
alto stratous

معیارهای باستانی ازدواج

سلام، در حال قدم‌زدن بودم که بعد از لختی تفکر به ایده‌ای رسیدم که شاید برای شما هم جالب باشد. در متون دینی توصیه می‌شود که سعی کنید همسر خود را از کسانی که توان جسمی بیشتری دارند انتخاب کنید. با کمی تفکر به این رسیدم که شاید این معیار برای زمانه ما باید تغییر کند.

 

ادامه مطلب...
۱۴ آبان ۹۸ ، ۰۱:۳۲ ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
alto stratous

تخصص‌گرایی

انسان‌ها متخصص شدند و دیدند این‌طور بهتر نتیجه می‌گیرند. آفت موضوع آن بود که فکر کردن و فهمیدن هم تخصصی شد. فقه در لغت به معنی فهم است. اگر فقه تخصصی شود به آن معنی است که فهم از کسانی که تخصصشان فقه نیست ساقط است. پس معلوم است که فقه نباید تخصصی باشد. چرا این کار را نکنیم که  از هر گروه و صنفی یک نفر در دین تفقه کند و بعد به سمت صنف خود بازگردد و آن‌ها را هشدار دهد؟ «فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَلِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ»

ادامه مطلب...
۱۲ مهر ۹۸ ، ۰۱:۰۲ ۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰
alto stratous

رابطه حکومت اسلامی و اراده مردم

سلام،
ناموس طبیعت پیروی از اکثریت است، چنان چه وقتی اراده جمعی از افراد بر چیزی قرار بگیرد؛ دیگر هیچ یک از آن افراد نمی توانند در مقابل آن کاری از پیش ببرند. حال حکومت اسلامی اراده مردم را چطور در نظر می گیرد. برخی فکر می کنند امام "جمهوری اسلامی" را آورد تا با جمهوریت دهان غرب و غربگرایان را پر و شیرین کند. حال آن که امام جمهوریت را با توجه به بطن حکومت اسلامی استخراج کرده است.
ادامه مطلب...
۲۴ مرداد ۹۵ ، ۰۶:۰۳ ۳ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
alto stratous

مرحوم ملا علی کنی

مطالب تاریخی پیرامون مرحوم ملا علی کنی بسیار است. اما وجه تمایز ایشان از سایر علمای شیعه که تقریبا هم عصر او بودند، در هم نظر بودن اکثریت روی اسلامی بودن و صالح بودن ایشان است، نه درباری بودن و امثال ذلک.

ادامه مطلب...
۱۶ تیر ۹۵ ، ۱۶:۰۴ ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
alto stratous